Η Χρυσή Αυγή σε ανακοίνωσή της ανέφερε με καμάρι ότι τα μέλη της διαβάζουν και γνωρίζουν Αριστοτέλη και Πλάτωνα, αντίθετα με τον Roger Waters που απλώς τους επικαλείται. Αυτή η δήλωση, σε συνδυασμό με τον αυτοπροσδιορισμό του κόμματος ως εθνικιστικού, με βάζει στον πειρασμό να παρατηρήσω ότι μάλλον δεν έχουν διαβάσει Ηρόδοτο ή, τουλάχιστον, δεν τον θεωρούν και κάποιο σπουδαίο ανάγνωσμα.
Ο Ηρόδοτος θεωρείται ο πατέρας της ιστορίας. Τα 9 βιβλία των ιστοριών του έχουν ως κορμό τους Περσικούς πολέμους. Ωστόσο, πώς ξεκινά; Ξεκινά με την περιγραφή των ανατολικών λαών, των Βαβυλωνίων, των Αιγυπτίων, των Μήδων, των Περσών. Και χωρίς καμμίαν αιδώ περιγράφει πολλά από τα ήθη τους με τρόπο επαινετικό. Τολμά να υπονοήσει ότι αρχαιότερος λαός του κόσμου ήσαν οι Φρύγες (και όχι οι Έλληνες), όπως και ότι πολλές θεότητες του ελληνικού δωδεκαθέου έχουν αιγυπτιακή προέλευση.
Αυτά τα γράφει ο πρώτος θεωρούμενος επιστήμων της ιστορίας - επειδή προσπαθεί συνειδητά να ξεχωρίσει την αλήθεια από το μύθο, επειδή στο κείμενό του περιέχει και κρίσεις για τη βασιμότητα του ενός ή του άλλου ενδεχομένου. Η γραφή του είναι ψύχραιμη. Διαβάζοντας όλο το έργο του, ένας Έλληνας θα μπορούσε να νοιώσει υπερηφάνεια όχι μόνο για τα κατορθώματα των (βιολογικών ή όχι, δεν έχει σημασία) προγόνων του, αλλά κυρίως για τις αξίες που συνδέθηκαν με την άμυνα κατά της περσικής εισβολής, για την αγάπη για την ελευθερία και για τη φιλοπατρία, που ανάγονται σε αξίες μεγαλύτερες ακόμη και από τη ζωή.
Όμως αυτό δεν κάνει εθνικιστικό ανάγνωσμα τις Ιστορίες του Ηροδότου για δύο κυρίως λόγους. Ο πρώτος, ο πιο εμφανής, είναι ότι οι αξίες που αναγνωρίζει κανείς στους Έλληνες μαχητές της περιόδου των περσικών πολέμων έχουν καταστεί πλέον πανανθρώπινες ή, τουλάχιστον, αξίες του δυτικού πολιτισμού συνολικότερα. Ο δεύτερος είναι ότι από κανένα σημείο του αναγνώσματος δεν μπορεί κανείς να νοιώσει το συναίσθημα που χαρακτηρίζει τον εθνικισμό, το μίσος για τους άλλους.
Οι Ιστορίες του Ηροδότου φανερώνουν την ήρεμη αυτοπεποίθηση ενός σπουδαίου πολιτισμού, ο οποίος όχι μόνο δεν έχει να φοβηθεί άλλους πολιτισμούς, αλλά με προθυμία ενσωματώνει στοιχεία τους που του ταιριάζουν. Ενός πολιτισμού που τείνει να γίνει οικουμενικός όχι με τα όπλα, αλλά μέσω της επικράτησης των ιδεών του. Αυτός είναι ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός, ο πολιτισμός που γέννησε τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, ο πολιτισμός που συνδιαμόρφωσαν ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης και έχει γίνει πλέον κτήμα πανανθρώπινο. Αν θελήσουν οι φίλοι και οπαδοί της Χρυσής Αυγής να τον κατανοήσουν, πρέπει πρώτα να ξεκινήσουν από τον Ηρόδοτο. Αλλά όσοι τον διαβάσουν με προσοχή και τον καταλάβουν δεν νομίζω ότι θα παραμείνουν οπαδοί της ιδεολογίας που η Χρυσή Αυγή προβάλλει.
ΥΓ. Για τους παραπάνω λόγους ο Ηρόδοτος είναι ένα από τα πρότυπά μου - και γι' αυτό η απεικόνιση της προτομής του έχει επιλεγεί για το παρόν ιστολόγιο.
ΥΓ2. Δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά ως note στη σελίδα μου στο Facebook στις 24 Ιουλίου 2013.
ΥΓ. Για τους παραπάνω λόγους ο Ηρόδοτος είναι ένα από τα πρότυπά μου - και γι' αυτό η απεικόνιση της προτομής του έχει επιλεγεί για το παρόν ιστολόγιο.
ΥΓ2. Δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά ως note στη σελίδα μου στο Facebook στις 24 Ιουλίου 2013.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου